Yangiliklar
Mazkur yuzma-yuz muloqotlar aholining shu yo'nalishdagi muammolarini o'rganish, murojaatlarni tinglash asnosida uning echimini hamkorlikda ijobiy hal etish boradidagi amalliyatni yo'lga qo'yishdan iboratdir.
Adliya boshqarmasi boshlig'i A.Ergashev tomonidan sohaga oid murojaatlar qabul qilinib, aksariyatiga huquqiy tushuntirisglar berildi, to'g'ri yo'l-yo'riq ko'rsatildi.
Shu bilan birga, fuqarolarga davlat xizmatlaridan sayyor tartibda foydalanish imkoniyati yaratildi
Bunday uchrashivlar rahbarlarning xalq orasiga yanada yaqinroq kirib borishiga va bu orqali muammo va kamchiliklarni bartaraf etishga, eng muhimi ularning sabablarini aniqlashga yordam berishi bilan ahamiyatlidir.
Adliya vazirligi tomonidan 1-avgustdan 30-avgustgacha eʼlon qilingan “Xotin-qizlarga huquqiy koʻmak” aksiyasi doirasida Jizzax viloyatining barcha tumanlarida adliya boʻlimi, Davlat xizmatlari markazi, FHDY boʻlimi masʼullari ishtirokida sayyor qabullar va uyma-uy yurish tadbirlari tashkil etilmoqda.
Xafta davomida 8 marotaba sayyor qabullar oʻtkazilgan boʻlsa, xonadonlarda yurgan xolda 123 nafar xotin-qizlr bilan suhbatlashildi. Ularning muammolari oʻrganilib tegishliligi boʻyicha sohalar yoʻnaltirilmoqda, shu bilan birga sohaga aloqador murojaatlar ijobiy hal etilmoqda.
Joylarda sayyor tartibda davlat xizmatlari koʻrsatilib shu kungacha 45 nafar ayollarga turli yoʻnalishlarda davlat xizmatlari koʻrsatildi.
Shuningdek, masʼullar qonunchilikdagi yangiliklar, “Mahalla yordami” telegram boti va uning afzalliklari, “Xotin-qizlarga huquqiy koʻmak” huquqiy aksiyasi toʻgʻrisida batafsil maʼlumot berishmoqda.
Мустақиллигимизнинг 33 йиллик байрами муносабати билан Адлия вазирлиги томонидан 15 август куни “Ҳуқуқий билимлар” танлови ташкил этилмоқда.
Танловда умумий ўрта таълим ва ихтисослаштирилган таълим муассасаларининг ўқувчи-ёшлари қатнашиши мумкин.
Танловда иштирок этиш учун 8-dekabr.adliya.uz сайтида рўйхатдан ўтиш керак (рўйхатдан ўтишнинг охирги куни – 13 август соат 23:59 гача).
Танлов шартига кўра, иштирокчиларга электрон платформада 30та тест ва битта ҳуқуқий савол берилади.
Ғолиблар планшет, повербанк, китоблар тўплами билан тақдирланади.
Эслатиб ўтамиз, танловда фақат битта аккаунтдан қатнашиш мумкин.
Билимингизни синанг ва қимматбаҳо совғаларни қўлга киритинг.
Барча иштирокчи ёшларга муваффақият тилаймиз!
Jizzax viloyat adliya tizimiga otaliqqa biriktirilgan maktablar oʻquvchilari bilan yozgi taʻtil davomida turli xil yoʻnalishlarda tadbirlar amalga oshirib borilmoqda. Zomin tumanida joylashgan “Yulduzcha” bolalar sogʻlomlashtirish oromgohida tashkil etilgan tadbir ham bolajonlar uchun bir olam taassurot baxsh etdi.
“Zakovat” intellektual oʻyinlari davomida oʻquvchilar maktab davrida olgan bilimlarini takrorlab, sinovdan oʻtkazdilar. Shu bilan birga, “Sportni sev, sport bilan yasha”
shiori ostida shaxmat-shashka musobaqasi ham tashkil etildi. Bundan tashqari, huquqiy viktorina oʻyinlari ham oʻtkazildi. Faol ishtirok etgan yoshlarga adliya boshqarmasining diplom va estalik sovgʻalari topshirildi.
Adliya vazirligi tomonidan xotin-qizlar huquqlari kafolatlarini taʼminlash va ularga huquqiy koʻmak koʻrsatish maqsadida “Xotin-qizlarga huquqiy koʻmak” huquqiy aksiyasi oʻtkaziladi.
???? Aksiya 2024-yilning 1-avgustidan 30-avgustigacha davom etadi.
✔️ Aksiya doirasida quyidagilar tashkil etiladi:
????uyma-uy yurish, sayyor qabullar, “Adliya kuni” va “Huquqiy targʻibot kuni” tadbirlari;
????mehnat yarmarkalari;
????xotin-qizlar bilan uchrashuvlar;
????davra suhbatlari;
????xotin-qizlar huquqlariga rioya etilishi holati yuzasidan oʻrganishlar oʻtkazish.
Mazkur yuzma-yuz muloqotlar aholining shu yo'nalishdagi muammolarini o'rganish, murojaatlarni tinglash asnosida uning echimini hamkorlikda ijobiy hal etish boradidagi amalliyatni yo'lga qo'yishdan iboratdir.
Adliya boshqarmasi boshlig'i A.Ergashev tomonidan sohaga oid murojaatlar qabul qilinib, aksariyatiga huquqiy tushuntirisglar berildi, to'g'ri yo'l-yo'riq ko'rsatildi.
Bunday uchrashivlar rahbarlarning xalq orasiga yanada yaqinroq kirib borishiga va bu orqali muammo va kamchiliklarni bartaraf etishga, eng muhimi ularning sabablarini aniqlashga yordam berishi bilan ahamiyatlidir.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 5-iyuldagi 15-son majlis bayonida mutasaddilar tomonidan “Yosh kelin-kuyovlar maktabi” faoliyatini olib borish va unda maxsus o‘quv kurslarni tashkil qilish belgilangan.
Forish tumani Adliya bo‘limi binosida tuman prokuraturasi, tuman oila va xotin-qizlar bo‘limi, tuman adliya bo‘limi va 1-umumta’lim maktabi psixologi bilan hamkorlikda "Yosh kelin-kuyovlar maktabi" maxsus o‘quv kursi tashkil etilib, yosh nikohlanuvchilar o‘qitildi.
Maxsus o‘quv kursida turmush qurish ostonasida turgan yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlash, oila huquqi, iqtisodiyoti, psixologiyasi, o‘zaro munosabat, reproduktiv salomatlik masalalari, farovon oilani yaratishga ko‘maklashish, ularga an’anaviy qadriyatlarni singdirish va boshqa mavzular bo‘yicha hayotiy misollar orqali tavsiyalar berildi.
O‘quvga tajribali psixologlar jalb etilib, oila psixologiyasi, oilada farzand tarbiyasida ota-onalikka tayyorligini ta’minlashning shakl, usul hamda vositalari bo‘yicha bilim berilib, oila mustahkamligi sirlari, muvaffaqiyatli ijtimoiylashish kabi ko‘nikmalarni shakllantirish bo‘yicha ma’ruzalar o‘qildi, mavzuga oid psixologik treninglar o‘tkazildi.
O‘quv yakunida tinglovchilarga sertifikatlar topshirildi.
Ma’lumot uchun, Forish tumanida joriy yilning iyul oyida nikohlanuvchi yoshlardan 90 ta arizalar kelib tushgan bo‘lib, shundan 88 nafar juftlik o‘quv kursida ishtirok etdi. Tumanda ajrimlar soni o‘tgan yilga nisbatan 15 taga kamaygan.
Baxmal tumanining "Fayziobod" MFYsi aholisi uchun tashkil etilgan sayyor qabul davomida fuqarolarning murojaatlari tinglanib, ularga huquqiy tushuntirishlar berildi. O' rganish talab etiladigan muammolar ish yurituviga qabul qilindi. Fuqarolarga sayyor davlat xizmatlaridan foydalanish imkoniyati yaratildi.
Shu bilan birga, "Oqtosh o'ray" qishlog'ida uyma-uy yurgan xolda honadonlarda bo'lishib, o'z tomorqasidan samarali foydalanayotgan va halol mehnat qilib tadbirkorlik bilan shug'ullanayotgan oilalar faoliyati bilan yaqindan tanishildi. Qonunchilikdagi yangiliklar, tadbirkorlarga yaratilgan qulayliklar haqida ham tushunchalar berildi.
Adliya vaziri o'rinbosari Baxmal tuman adliya bo'limi faoliyati bilan ham yaqindan tanishib, xodimlarga farmon yazasidan belgilangan vazifalarni amalga oshirish borasida aniq tavsiyalar berdi.
Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlarning tub mohiyatida inson va uning manfaatlari ustuvor hisoblanadi, ko‘zlangan maqsadga erishishda hayotimizning ajralmas qismiga aylangan oilaning o‘rni esa beqiyosdir.
Jamiyatdagi har qanday illatga qarshi kurashni oiladan boshlasakkina uni ildizi bilan quritish mumkin. Zero, O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 76-moddasida muvofiq, oila jamiyatning asosiy bo‘g‘inidir hamda jamiyat va davlat muhofazasida bo‘lish huquqiga ega.
Konstitutsiyaning 26-moddasida esa, Insonning sha’ni va qadr-qimmati daxlsizdir. Hech narsa ularni kamsitish uchun asos bo‘lishi mumkin emas.
Hech kim qiynoqqa solinishi, zo‘ravonlikka, boshqa shafqatsiz, g‘ayriinsoniy yoki inson qadr-qimmatini kamsituvchi muomalaga yoxud jazoga duchor etilishi mumkin emas.
Hech kimda uning roziligisiz tibbiy va ilmiy tajribalar o‘tkazilishi mumkin emas.
Shuningdek, oilaviy zo‘ravonlikka qarshi kurash, xotin-qizlarni tazyiq va zo‘ravonlikning barcha shakllaridan himoya qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga solish maqsadida 2019 yil 2 sentabr kuni O’zbekiston Respublikasining “Xotin-qizlarni tazyiq va zo‘ravonlikdan himoya qilish to‘g‘risida” Qonuni qabul qilindi.
O’zbekistonda xotin-qizlar va bolalarning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirishga katta e’tibor qaratilayotgan, onalik va bolalikni himoya qilish uchun keng ko‘lamli ishlar qilinayotgan bir vaqtda, mazkur sohadagi ishlar tahlili oilalarda ma’naviy-axloqiy muhitni yaxshilashda qator kamchilik va to‘siqlar ham mavjudligini ko‘rsatmoqda.
Xo‘sh mazkur to‘siqlar nimalardan iborat? Nega bu to‘siqlar paydo bo‘lmoqda yoki bartaraf etilmayapti?
Avvalo mazkur savollarga javob topishdan oldin oiladagi zo‘ravonlik nima ekanligini tushunib olishimiz lozim. Chunki yuqoridagi holatlarning barchasi aynan mazkur ijtimoiy xavfli qilmish bilan chambarchas bog‘liq.
Zo‘ravonlik — xotin-qizlarga nisbatan jismoniy, ruhiy, jinsiy yoki iqtisodiy ta’sir o‘tkazish yoki bunday ta’sir o‘tkazish choralarini qo‘llash bilan tahdid qilish orqali ularning hayoti, sog‘lig‘i, jinsiy daxlsizligi, sha’ni, qadr-qimmati va qonun bilan himoya qilinadigan boshqa huquqlari hamda erkinliklariga tajovuz qiladigan g‘ayrihuquqiy harakat (harakatsizlik).
Jismoniy zo‘ravonlik — xotin-qizlarga nisbatan og‘irligi turli darajada bo‘lgan tan jarohatlari yetkazish, xavf ostida qoldirish, hayoti xavf ostida qolgan shaxsga yordam ko‘rsatmaslik, zo‘ravonlik xususiyatiga ega boshqa huquqbuzarliklar sodir etish, jismoniy ta’sir o‘tkazish yoki bunday ta’sir o‘tkazishning o‘zga choralarini qo‘llash bilan tahdid qilish orqali xotin-qizlarning hayoti, sog‘lig‘i, erkinligi hamda qonun bilan himoya qilinadigan boshqa huquqlari va erkinliklariga tajovuz qiladigan zo‘ravonlik shaklidir.
Ruhiy zo‘ravonlik — xotin-qizlarni haqoratlash, ularga tuhmat qilish, tahdid qilish, ularning sha’nini, qadr-qimmatini kamsitish, shuningdek ularning xohish-irodasini cheklashga qaratilgan boshqa harakatlarda ifodalanadigan zo‘ravonlik shakli, shu jumladan reproduktiv sohada nazorat qilish, tazyiq va zo‘ravonlikdan jabrlanuvchida o‘z xavfsizligi uchun xavotir uyg‘otgan, o‘zini himoya qila olmaslikka olib kelgan yoki ruhiy sog‘lig‘iga zarar yetkazgan harakat (harakatsizlik) da nomoyon bo‘ladi.
Oiladagi zo‘ravonlik — bu o‘zlarining yaqinlari (asosan ayollar va bolalar) ustidan hukmronlik va nazorat qilish maqsadida, odatda aynan bir shaxsga nisbatan jismoniy va ruhiy zo‘rlik qilishda namoyon bo‘ladi.
Ta’kidlash joizki, ayrim hollarda zo‘ravonning jismoniy va ruhiy zo‘rligi natijasida xotin-qizlar tomonidan ijtimoiy xavfli qilmish sodir etishi hollari ham kuzatilmoqda.
Insonning har qanday qilimishi har doim ongli va aql-irodasi bilan sodir etiladi. Shuning uchun o‘z harakatlarining ahamiyatini anglay olmagan yoki harakatlarinii boshqara olmagan shaxsning harakatlari, hatto ijtimoiy-xavfli oqibatlarga olib kelgan taqdirda ham jinoyat hisoblanmaydi.
Zo‘ravonlikka uchragan ayollar yengib bo‘lmaydigan jismoniy kuch yoki ruhiy zo‘rlik ta’siri ostida qonun bilai qo‘riqlanadigan ijtimoiy munosabatga xavf soluvchi qilmishi va uning oqibati uchun javobgarlikka tortilishi mumkin emas.
Shu o‘rinda jismoniy va ruhiy zo‘rlik nima degan o‘rinli savol tug‘iladi!
Jismoniy zo‘rlik, deganda shaxsning boshqalarning jismoniy ta’sirida jamiyat uchun xavfli qilmishlarning amalga oshirishi tushuniladi va bunda jismoniy ta’sir uning ixtiyorini butunlay olib qo‘yadi (masalan, er xotinini urib tan jarohati yetkazsa yoki haqorat qilsa, natijada xotini o‘zini himoya qilish maqsadida eriga yengil, o‘rtacha og‘ir yoki og‘ir shikast yetkazsa). Bunday holat O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 55-moddasining d) bandiga muvofiq, jabrlanuvchining zo‘rlik, og‘ir haqorat yoki boshqacha g‘ayriqonuniy harakatlari tufayli vujudga kelgan kuchli ruhiy hayajonlanish holatida jinoyat sodir etish deb topiladi va sud tomondan jazo tayinlashda jazoni yengillashtiruvchi holatlar sifatida hisobga olinishi mumkin.
Shu o‘rinda savol tug‘iladi! Oiladagi zo‘ravonlikning asosiy qurbonlari bo‘lgan ayollar va bolalarga nisbatan jismoniy va ruhiy zo‘ravonlik nimalarda namoyon bo‘ladi? Ko‘pchilik zo‘ravonlar oiladagi hukmronliklarini kuchaytirish maqsadida qanday usullardan foydalanadi? Bu asosan tahdid ko‘rinishida namoyon bo‘ladi. Tahdidlar esa quyidagicha bo‘lishi mumkin: moddiy ta’minlamaslik, ya’ni pul bermaslik (moddiy ta’minlamaslik), uydan haydash, bolalarini olib qo‘yish yoki ularni ko‘rish imkoniyatidan mahrum qilish bilan qo‘rqitish, badaniga shikast yetkazish yoki o‘ldirish bilan qo‘rqitish va hokazo. Zo‘ravonlar tahdidlar bilan bir qatorda quyidagi harakatlar orqali ham o‘zlarining hukmronligini namoyish qilishga urinishlari mumkin: telefoninin olib qo‘yish, kiyimlarini yirtish yoki shaxsiy buyumlarini sindirish, uyga qamab qo‘yish, mushtini ko‘rsatish orqali qo‘rqitish va hokazo.
Ammo zo‘ravonlik bilan bir qatorda tazyiqqa uchrayotgan xotin- qizlar ham yo‘q emas.
Tazyiq — sodir etilganligi uchun ma’muriy yoki jinoiy javobgarlik nazarda tutilmagan, xotin-qizlarning sha’ni va qadr-qimmatini kamsitadigan harakat (harakatsizlik), shilqimlik.
Ta’kidlash joizki, O’zbekiston Respublikasining “Xotin-qizlarni tazyiq va zo‘ravonlikdan himoya qilish to‘g‘risida”gi 2019 yil 2 sentyabrdagi Qonunida tazyiq va zo‘ravonlikdan jabrlanuvchining huquqlari belgilangan.
Tazyiq va zo‘ravonlikdan jabrlanuvchi quyidagi huquqlarga ega:
o‘ziga nisbatan tazyiq va zo‘ravonlik sodir etilganligi yoki ularni sodir etish tahdidi to‘g‘risidagi ariza bilan tegishli vakolatli organlarga hamda tashkilotlarga yoxud sudga murojaat etish;
maxsus markazlarda, shuningdek bepul telefon liniyasi orqali tekin huquqiy maslahat, iqtisodiy, ijtimoiy, psixologik, tibbiy va boshqa yordam olish;
ichki ishlar organlariga himoya orderi berish to‘g‘risidagi talab bilan murojaat qilish, himoya orderi shartlari buzilgan taqdirda esa, ularni bu haqda xabardor qilish;
sodir etilgan tazyiq va zo‘ravonlik natijasida o‘ziga yetkazilgan moddiy zararning o‘rni qoplanishi hamda ma’naviy ziyon kompensatsiya qilinishi to‘g‘risidagi talab bilan sudga murojaat etish.
Tazyiq va zo‘ravonlikdan jabrlanuvchi yetkazilgan moddiy zararning o‘rnini qoplash hamda ma’naviy ziyonni kompensatsiya qilish to‘g‘risidagi ariza bilan sudga murojaat etganda davlat boji to‘lashdan ozod qilinadi.
Fuqarolik ishlari bo‘yicha Jizzax
tumanlararo sudi sudyasi A.A.Baybekov
Zafarobod tuman adliya bo‘limi tomonidan tumanning sektor raxbarlari, mahalla yettiligi va ularning yuqori turuvchi tuman tashkilotlari raxbarlari ishtirokida seminar tashkil etildi.
Seminar davomida, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ma’muriy islohotlar doirasida adliya organlari va muassasalarining mas’uliyatini yanada oshirish hamda ixcham boshqaruv tizimini shakllantirish to‘g‘risida” 2024-yil 24-maydagi PF–80-son farmoni mazmun mohiyati va ushbu Farmonga asosan qo‘shimcha vazifalar to‘g‘risida tushunchalar berilishi hamda Farmonda belgilab berilgan vazifalar yuzasidan chora-tadbirlar belgilab olindi.
Tadbir davomida ishtirokchilar tomonidan berilgan savollarga javoblar berilib o‘tildi.